In gesprek met Annelies Holthaus, oprichtster en bedenker van FoodVia, gevestigd aan de Markt in Arnhem. FoodVia is geen standaard restaurant. Het is ontstaan vanuit een zoektocht. Annelies wil mensen meenemen in hoe het anders kan, waar de wereld en ook jijzelf beter van wordt.
Bij FoodVia eet je wat de pot schaft om voedselverspilling tegen te gaan. Waar ligt jouw persoonlijke drijfveer? ‘Mijn drijfveer ligt bij de agrarische sector, mijn ‘weg’ gaat heel erg over eten. Ik voel veel verbondenheid met de boeren. In het verleden heb ik als bedrijfsleider bij Albert Heijn gewerkt, dus ik heb ook een andere kant ervaren. In mijn voedselbos heb ik een stukje nieuwe natuur aangeplant, waar je ook van kunt eten. Er groeien notenbomen, fruitbomen, struiken en er zijn een paar varkens, een bijenvolk en waterpoelen met kikkers en padden. Het voedselbos leert mij veel over het herstellend vermogen van de natuur, maar ook over de onmisbare rol van de boeren. Zij hebben een cruciale functie in ons hele systeem, omdat zij zorgen voor onze eerste levensbehoefte: voeding. Dat wist ik wel, maar door mijn voedselbos leer ik hoe het ontstaat en leer ik om mijzelf te verbinden met de natuur.’
Ben jij een natuurmens? ‘Nee. Ik ben niet persé een natuurmens, maar ik ben wel heel graag buiten. In mijn voedselbos vind ik al mijn inspiratie. Als ik het even niet meer weet, dan ga ik daar bezig en binnen een mum van tijd is het helder. Het is mijn meditatie, mijn yoga, mijn sport – dat doe ik allemaal niet: ik heb een voedselbos.’
Je woont niet in Arnhem, waarom heb je Arnhem gekozen als startlocatie voor FoodVia? ‘Je moet ergens starten en ik heb gekeken in verschillende steden, maar deze plek was zo logisch. Aan de markt, waar van oorsprong het eten door de boeren werd gebracht en doorverkocht aan mensen en de winkels in de stad. Daarnaast kan FoodVia door de aansluiting bij United Economy en Arnhems Hert, heel eenvoudig verbinding leggen met andere ondernemers- en organisaties in Arnhem. Het was ook eenvoudig om logistieke partners voor de korte ketenverbindingen te vinden. Dus het klopt gewoon heel erg.’
“Dat er in de toekomst meer lokale producten gekocht worden met circulair geld is een mooi streven.”
De Markt zou ook een ideale plek zijn voor Arnhems Hert om te floreren. Is dat een realistische toekomst? ‘Jazeker! Als wij denken dat het realistisch is, dan is het realistisch. De Markt is van oorsprong het hart van de stad en rondom de Markt wordt er door de Provincie en de Gemeente het beleid gemaakt. Er komen hier veel mensen af en aan die nadenken over de toekomst van Arnhem, Gelderland en de wereld. Dat er in de toekomst meer lokale producten gekocht worden met circulair geld is een mooi streven. Ik zie in mijn omgeving veel bewustzijnsontwikkeling bij mensen en bedrijven. Ik moet er wel bij zeggen dat ik een meer dan gemiddeld aan bewuste mensen in mijn kringen heb, maar ik zie ook mensen veranderen die nooit iets met duurzaamheid hadden.’
Hoe neem jij mensen die bewuster worden mee in circulair geld als een betaalmiddel? ‘Het voordeel van een restaurant is dat het heel laagdrempelig is. Eten doen we elke dag en het is ook nog eens de grootste verbinder in onze wereld. Je kunt bij FoodVia gewoon met euro’s betalen, maar ook met Arnhems Hert of Uniteds. Je kunt hier eten zonder dat je iets hebt met lokaal of biologisch. Dan ervaar je dat het lekker was, dat je je er goed door voelt en misschien spreekt ons verhaal je wel heel erg aan. We vertellen de gasten wat we doen en waarom, van welke boeren uit de regio het eten komt en daarnaast over het voorkomen van voedselverspilling. We gebruiken bijvoorbeeld wortelloof om pesto te maken, bloemkoolblad om soep te maken. Met regelmaat gebeurt er dan iets bij mensen, dat kan een begin zijn van het zetten van ‘kleine stapjes’ naar een duurzamer systeem. Ook komen er veel mensen bij ons eten die al een bewuste levensstijl hebben, maar nog nooit hebben gehoord van circulair geld. Geld is een middel, geen doel op zich. Met geld kun je richting geven aan wat of wie je graag ziet groeien. Wil je graag meer biodiversiteit of een schonere lucht? Koop dan bijvoorbeeld eten van een lokale biodynamische boer. Als je dat eten dan ook nog betaald met circulair geld, dan wordt dit geld vervolgens ook weer doorgegeven aan andere bedrijven die zich inzetten voor een eerlijk en duurzaam systeem.
Bij FoodVia kun je zowel als gast of bedrijf betalen met Arnhems Hert of Uniteds en met deze circulaire betaling koopt FoodVia het brood in bij Bakkerij Tom van Otterloo. Tom betaalt er bijvoorbeeld zijn koffie mee, van Koffiebranderij Peeze. Peeze betaalt er weer groene stroom van, etc. Zo heeft je geld niet 1 keer invloed, maar eigenlijk oneindig vaak. Hoe meer geld er circuleert in deze duurzame netwerken, hoe meer impact we met zijn allen kunnen hebben. Dat is gaaf!’
“Ik ken het verhaal van Tom, zijn passie en hoe hij vanuit zijn bakkerij zich probeert in te zetten voor een betere wereld. Vanuit dat gevoel is het telkens opnieuw een bijzonder moment om brood met Arnhems Hert te betalen.”
Geeft het jou een bijzonder gevoel dat mensen bij FoodVia betalen met circulair geld? ‘Ja, absoluut. Het is een natuurlijk een praktisch moment, maar energetisch is het een bijzonder moment. Wij doen dit voor hetzelfde doel. Als ik mijn brood bij Tom van Otterloo koop met Arnhems Hert, dan voelt dat als een geluksmomentje. Het is een ander gevoel dan bij een ‘normale betaling’. Ik ken het verhaal van Tom, zijn passie en hoe hij vanuit zijn bakkerij zich probeert in te zetten voor een betere wereld. Vanuit dat gevoel is het telkens opnieuw een bijzonder moment om brood met Arnhems Hert te betalen.’
Jouw zus, Heidi Leenaarts, vertelde in een gesprek met ons dat zij als kind al bezig was met geld. Welke rol speelde geld bij jou als kind? ‘Mijn weg ging altijd al over eten en die van Heidi denk ik meer over geld. Ik kan mij herinneren dat ik het fascinerend vond hoe geld werkt en wat je ermee kunt doen. Ik vond bijvoorbeeld iets in de natuur, waar heel veel van was, maar anderen niet konden vinden. Dat was dan van waarde en ruilde ik voor iets van iemand anders. Die momenten van waarde maak ik ook mee in mijn restaurant. FoodVia is een fysieke plek waar mensen naast eten, ook kunnen ontmoeten en verbinden. Laatst hadden we gasten waarvan iemand heel ziek was. Zij zochten een plek waar ze konden eten met een streng dieet. Vooraf had ik een e-mail ontvangen met een hele lijst met wat hij niet kon eten – en ik dacht direct: dat kunnen wij wel organiseren! Eigenlijk moeiteloos, want onze gerechten bestaan vooral uit groenten.
Ons eten is vers, puur en bijna helemaal biologisch. We gebruiken geen pakjes en geen zakjes. Het voelde als een cadeau dat zij ons vonden en wij moeiteloos eten voor ze konden bereiden. Voor deze mensen voelde het ook als een cadeau, dat zij een restaurant vonden waar ze samen konden dineren. Natuurlijk is er betaald voor het eten, maar het moment van elkaar iets wezenlijks kunnen geven, is van veel grotere waarde. Dat is andere manier van ruilen. Net als het betalen met circulair geld ook een extra waarde toevoegt.’
“Het gaat niet alleen om het stimuleren van de lokale gemeenschap. Het gaat er om dat geld een duurzame richting heeft. Mijn grootste vertrouwen is dat mensen gaan voelen hoe rijk het is om aan te haken. Het geeft je een nieuw netwerk en meer voldoening.”
Annelies ziet graag de Groene Rijders ook deelnemer worden van Arnhems Hert.
Welk bedrijf of organisatie zie je graag deelnemer worden van Arnhems Hert? ‘De Groene Rijders zie ik heel graag deelnemer worden! Ze hebben een verbindende functie tussen veel mooie partijen in Arnhem en passen met hun visie er ook heel goed in. Meer horeca zou ook fijn zijn, maar dan wel het liefst horeca in de groene hoek. Het gaat niet alleen om het stimuleren van de lokale gemeenschap. Het gaat er om dat geld een duurzame richting heeft. Mijn grootste vertrouwen is dat mensen gaan voelen hoe rijk het is om aan te haken. Het geeft je een nieuw netwerk en meer voldoening. Je vertrouwen groeit, je bent namelijk niet de enige die het beter voor de wereld wil doen. We zijn met heel veel gelijkgestemden. Dat helpt enorm en creëert nieuwe ambassadeurs voor je bedrijf of een (startende) onderneming. Deelname aan het handelsnetwerk is dus economisch handig, maar het gaat vooral om vertrouwen. Je kunt loslaten dat het geen zin heeft. Het heeft wél zin als we het samen doen. Iemand moet beginnen. Dus wil je achteraan lopen of vooraan?’
Kijktip van Annelies: bekijk de praatplaat van All United, daarin staat uitgelegd hoe ondernemers samen het systeem kunnen veranderen naar een duurzaam, sociale en eerlijke economie.
